၅၃ ႏွစ္ေျမာက္
နိုင္ငံေတာ္ဘာသာေန႔
(နိုင္ငံေတာ္
ဗုဒၶသာသနာေန႔) အထိမ္းအမွတ္
Researched by- Myoma
Myint Kywe
ၿမိဳ ႔မ ျမင့္ၾကြယ္
ၿမိဳ ႔မ ျမင့္ၾကြယ္
ဗုဒၶဘာသာသည္ျမန္မာနိုင္ငံ
နွင့္ ကမၻာေပၚတြင္လြန္ခဲ့ေသာနွစ္ေပါင္း ၂၆၀၂ ေက်ာ္(ဘီစီ ၅၈၈+ ၂၀၁၄ ခုနွစ္= ၂၆၀၂)တြင္စတင္ပြင့္ထြန္း ေပၚေပါက္ခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာ
သက္တမ္း သည္ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ ၏ သက္တမ္းနွင့္ အတူတူျဖစ္ေၾကာင္းသမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားအရအတည္ျပဳ
မွတ္သားနိုင္ပါသည္။
ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္-၆၂၄-ဘီစီတြင္(ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္၊ ၾကာသာပေတးေန႔တြင္) မယ္ေတာ္မာယာ၀မ္းၾကာ တုိက္တြင္ သေႏၶယူပါသည္။
ဘုရားေလာင္းသည္ ဘီစီ--၆၂၃(ျမန္မာလလုိ ကဆုန္လျပည့္၊ ေသာၾကာေန႔)တြင္ နီေပါ(Nepal)ႏုိင္ငံ၊လုမၺိနီLumbini ဥယ်ာဥ္၌ မယ္ေတာ္ မာယာေဒ၀ီ၊ ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဒန မင္းႀကီးတုိ႔မွေမြးဖြားခဲ႔ပါသည္။
ဘုရားေလာင္းနာမည္မွာသိဒၶတၳျဖစ္ပါသည္။
(၁၆-ႏွစ္မွ၂၉)ႏွစ္အထိနန္းစည္းစိမ္းကုိခံစားပါသည္။)
ဘီစီ-၅၉၄-(ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္၊တနလၤာေန႔)တြင္အိမ္ရာတည္ေထာင္ လူ႔ေဘာင္ခြါကာေတာထြက္ေတာ္မူပါသည္။(သက္ေတာ္၂၉-ႏွစ္အရြယ္ ျဖစ္ပါသည္။)
၂၉-ႏွစ္မွ ၃၅-ႏွစ္အထိ ဒုကၠရစရိယာ-ပင္ပန္းေသာအက်င္႔ က်င္႔ခဲ႔ရပါသည္။)
(၁၆-ႏွစ္မွ၂၉)ႏွစ္အထိနန္းစည္းစိမ္းကုိခံစားပါသည္။)
ဘီစီ-၅၉၄-(ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္၊တနလၤာေန႔)တြင္အိမ္ရာတည္ေထာင္ လူ႔ေဘာင္ခြါကာေတာထြက္ေတာ္မူပါသည္။(သက္ေတာ္၂၉-ႏွစ္အရြယ္ ျဖစ္ပါသည္။)
၂၉-ႏွစ္မွ ၃၅-ႏွစ္အထိ ဒုကၠရစရိယာ-ပင္ပန္းေသာအက်င္႔ က်င္႔ခဲ႔ရပါသည္။)
ဘီစီ-၅၈၈-(ျမန္မာလလုိ-ကဆုန္လျပည့္၊ဗုဒၶဟူးေန႔)တြင္သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ကုိ ရရွိေတာ္မူပါသည္။(သက္ေတာ္၃၅-ႏွစ္အရြယ္ျဖစ္ပါသည္။)
၄င္းဘီစီ-၅၈၈-(ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္စေနေန႔)တြင္ပထမဆုံးေသာဓမၼစၾကာ သုတ္ေတာ္က ုိဗာရာဏသီၿမိဳ႕အနီး မိဂဒါ၀ုန္ ေတာမွာ ေဟာေတာ္မူပါသည္။
၄င္းဘီစီ-၅၈၈-(ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္စေနေန႔)တြင္ပထမဆုံးေသာဓမၼစၾကာ သုတ္ေတာ္က ုိဗာရာဏသီၿမိဳ႕အနီး မိဂဒါ၀ုန္ ေတာမွာ ေဟာေတာ္မူပါသည္။
ဗုဒၶသာသနာ အစ
ေရႊတိဂံု က
ဗုဒၶသာသနာသည္
ျမန္မာနိုင္ငံ တြင္ ဘီစီ ၅၈၈ ကပင္ စတင္
ပြင့္ထြန္း ေပၚေပါက္ခဲ့ေျကာင္း သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ အတည္ျပဳ
မွတ္သားနိုင္ပါသည္။ ဗုဒၶဝင္သမိုင္းကို ျပန္ျကည့္လွ်င္ (ဘီစီ ၅၈၈) ေဂါတမဘုရားရွင္ လက္ထက္၌ ျမန္မာနိုင္ငံ တဖုႆနွင့္ ဘလႅိက
ကုန္သည္ညီေနာင္တို့သည္ ထူးျခားစြာ ဘုရားရွင္အား ကမၻာေပၚတြင္ပထမဆံုး ဆြမ္းကပ္ရသူ
ကမၻာေပၚတြင္ပထမဆံုး သရဏဂံု တည္သူမ်ား နွင့္ ကမၻာေပၚတြင္ ပထမဆံုး ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား
ျဖစ္ခဲ့၏။ ျမန္မာ့ ဗုဒၶသာသနာ အစ ေရႊတိဂံု က ျဖစ္သည္။ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ သည္
ေဂါတမဘုရားရွင္၏ သာသနာေတာ္မွာ ကမၻာေျမျပင္တြင္ ပထမဦးဆံုး ေစတီျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္
ျမန္မာနိုင္ငံ၌ “ဗုဒၶသာသနာအစ ေရႊတိဂံု က” ဟု
ကဗၺည္းထိုး ေမာ္ကြန္းတင္ခဲ့ျပီ ျဖစ္သတည္း။
ဓမၼစၾကာတရားပြဲမွာ
လူသားအေနနဲ႔ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦး သာ
ပါ၀င္ပါသည္။ ၄င္းတရားပြဲမွာ အရွင္ေကာ႑ညသည္ အ႐ုဏ္မတက္္မီ ေသာတာပန္တည္ပါသည္။
ေနာက္ဆက္လက္ၿပီး ဘုရားရွင္က-အနတၱလကၡဏသုတ္ကုိ ေဟာေသာအခါ ပဥၥ၀ဂၢီရဟန္းေတာ္ ငါးဦးစလုံး ရဟႏၱာ ျဖစ္ေတာ္မူၾကပါသည္။
ဘီစီ-၅၈၈-တြင္ ဘုရားရွင္သည္ ပထမဆုံးသာသနာျပဳခရီးစဥ္ကုိ စတင္ လုပ္ခဲ႔ပါသည္။
ဘီစီ-၅၄၃-(ျမန္မာလလုိ-ကဆုန္လျပည့္၊ အဂၤါေန႔)တြင္ ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္(၈၀)၊ ၀ါေတာ္ (၄၅)တြင္ ကုသိနာ႐ုံ၊ အင္ၾကင္းေတာ၌ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူပါသည္။ ကဆုန္လဆုပ္(၅)ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ အေလာင္းေတာ္ကုိ မီးပူေဇာ္ပါသည္။
ပထမသဂၤါယနာ-
ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္(၃၅-မွ-၈၀)အတြင္း၊ ၀ါေတာ္အေနအားျဖင္႔(၄၅)၀ါအတြင္း ေဟာၾကားခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ တစ္စုတစ္ေ၀းတည္း စီးစဥ္ဖုိ႔ရန္ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီး တစ္လအၾကာ--
ဘီစီ-၅၄၃-မွာ ပထမဆုံး သဂၤါယနာကုိ ရာဇၿဂိဳလ္ၿမိဳ႕၊ သတၱပဏၰိလႈိဏ္ဂူ၌ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ စုေပါင္းရြတ္ဆုိျခင္းဟူေသာ သဂၤါယနာတင္ၾကပါသည္။ ပထမသဂၤါယတင္ပြဲမွာ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္သည္ အရွင္မဟာကႆပျဖစ္၍ အရွင္ဥပါလိမေထရ္က ၀ိနည္းအရာတာ၀န္ယူ၍၊ အရွင္အာနႏၵာက သုတၱန္အရာတာ၀န္ယူပါသည္၊ အဖြဲ႔၀င္သံဃာေတာ္ (၅၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ ၀ါေခါင္လဆုပ္ (၅)က စတင္က်င္းပကာ (၇)လၾကာပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာေတာ္သည္ အဇာတသတ္မင္း ျဖစ္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီး ပထမသဂၤါယနာတင္ခ်ိန္က စတင္၍ (အဂၤလိပ္လုိ-B.E) သုန္းကာ ဗုဒၶသာသနာ ႏွစ္ကုိ စတင္ေရတြက္ပါသည္။ “သဂၤါယနာ”ဟူသည္ စုေပါင္းရြတ္ဆုိျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။
ဘုရားရွင္ေဟာၾကားခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္တုိ႔ကုိ အရွင္မဟာကႆပစေသာ မေထရ္အဆက္ဆက္တုိ႔ ဆက္ကာဆက္ကာ ေဆာင္ယူထိန္းသိမ္းခဲ႔တဲ႔ အစဥ္အလာကုိ အစြဲျပဳ၍ “ေထရိက”၊ ေနာက္ မေထရ္အစဥ္အဆက္တုိ႔ ထိန္းသိမ္းခဲ႔ေသာ ဗုဒၶအယူ၀ါဒအေနအားျဖင္႔ “ေထရ၀ါဒသာသနာ”အျဖစ္ အမည္တြင္ခဲ႔ပါသည္။
ဒုတိယသဂၤါယနာ-
(BC -443/B.E-100) သာသႏွစ္ (၁၀၀)အေရာက္မွာ ေ၀သာလီၿမိဳ႕၊ ၀ါဠဳကာ႐ုံေက်ာင္းမွာ ဒုတိယသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္သည္ အရွင္ယသျဖစ္ပါသည္။ အရွင္သဗၺမိမေထရ္ႏွင္႔ အရွင္ေရ၀တမေထရ္တုိ႔က အဓိကတာ၀န္ယူကာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ရြတ္ဆုိၾကပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္ သံဃာေတာ္ (၇၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ (၈)လ ၾကာပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ေပးေသာဒကာသည္ ကာလာေသာကမင္းျဖစ္ပါသည္။
တတိယသဂၤါယနာ-
(BC-249/B.E-300) သာသနာႏွစ္ (၃၀၀)အေရာက္မွာ ပါဋလိပုတ္ၿမိဳ႕ေတာ္၊ အေသာကာ႐ုံေက်ာင္း၌ တတိယသဂၤါယနာ တင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ျဖစ္၍ အရွင္မဟာကႆပမေထရ္ႏွင္႔ ကာက႑၏သားျဖစ္ေသာ အရွင္ယသမေထရ္တုိ႔က အဓိက တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္သံဃာေတာ္အေရအတြက္မွာ (၁၀၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ ဤသံဂၤါယနာတင္ပြဲ၌ ၀ိနည္းေရးရာမ်ားကုိ အဓိကထားကာ ေဆြးေႏြးျခင္း ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ႔မင္းမွာ အေသာကမင္းႀကီးျဖစ္ပါသည္။ ဤတတိယသဂၤါယနာသည္ (၉)လ ၾကာပါသည္။
တတိယသဂၤါယနာတင္ၿပီးခ်ိန္ကစၿပီး (၉)တုိင္း (၉)ဌာနတုိ႔သုိ႔ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ႏွင္႔ အေသာကမင္းႀကီးတုိ႔ တာ၀န္ယူကာ သာသနာျပဳ ေစလႊတ္ေတာ္မူပါသည္။
(၉)တုိင္း (၉)ဌာနႏွင္႔ သာသနာျပဳမေထရ္မ်ား-
၁။ ကသၼီရႏွင္႔ဂႏၶာရအရပ္=အရွင္မဇၥ်ႏၱိကမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၂။ မဟႎသကအရပ္=အရွင္မဟာေဒ၀မေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၃။ ၀န၀ါသိအရပ္= အရွင္ရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၄။ အပရႏၱအရပ္=အရွင္ေယာနကဓမၼရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၅။ မဟာရ႒အရပ္= အရွင္မဟာဓမၼရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၆။ ေယာနကအရပ္=အရွင္မဟာရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၇။ ဟိမ၀ႏၱာအရပ္= အရွင္မဇၥ်ိမမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၈။ သု၀ဏၰဘူမိအရပ္= အရွင္ေသာဏမေထရ္ႏွင္႔ အရွင္ဥတၱရမေထရ္တုိ႔ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၉။ တမၺပဏၰိ (သီဟုိဠ္)အရပ္=အရွင္မဟိႏၵမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
စတုတၳသဂၤါယနာ-
(B.C 94/ B.E 450) သာသနာေတာ္သကၠရဇ္ (၄၅၀)-အေရာက္တြင္ သီဟုိဠ္၊ မလယဇနပုဒ္၊ အာေလာကလႈိဏ္တြင္ စတုတၳသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ မဟာဓမၼရကၡိတမေထရ္ျဖစ္၍ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္သည္ (၅၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ -၁-ႏွစ္အခ်ိန္ယူကာ သဂၤါယနာတင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ့ေပးေသာဒကာသည္ ၀ဋၬဂါမဏိမင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤစတုတၳသဂၤါယနာတြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေပရြက္တြင္ အကၡရာေရးျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာတင္ခဲ႔ၾကပါသည္။
ေနာက္ဆက္လက္ၿပီး ဘုရားရွင္က-အနတၱလကၡဏသုတ္ကုိ ေဟာေသာအခါ ပဥၥ၀ဂၢီရဟန္းေတာ္ ငါးဦးစလုံး ရဟႏၱာ ျဖစ္ေတာ္မူၾကပါသည္။
ဘီစီ-၅၈၈-တြင္ ဘုရားရွင္သည္ ပထမဆုံးသာသနာျပဳခရီးစဥ္ကုိ စတင္ လုပ္ခဲ႔ပါသည္။
ဘီစီ-၅၄၃-(ျမန္မာလလုိ-ကဆုန္လျပည့္၊ အဂၤါေန႔)တြင္ ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္(၈၀)၊ ၀ါေတာ္ (၄၅)တြင္ ကုသိနာ႐ုံ၊ အင္ၾကင္းေတာ၌ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူပါသည္။ ကဆုန္လဆုပ္(၅)ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ အေလာင္းေတာ္ကုိ မီးပူေဇာ္ပါသည္။
ပထမသဂၤါယနာ-
ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္(၃၅-မွ-၈၀)အတြင္း၊ ၀ါေတာ္အေနအားျဖင္႔(၄၅)၀ါအတြင္း ေဟာၾကားခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ တစ္စုတစ္ေ၀းတည္း စီးစဥ္ဖုိ႔ရန္ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီး တစ္လအၾကာ--
ဘီစီ-၅၄၃-မွာ ပထမဆုံး သဂၤါယနာကုိ ရာဇၿဂိဳလ္ၿမိဳ႕၊ သတၱပဏၰိလႈိဏ္ဂူ၌ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ စုေပါင္းရြတ္ဆုိျခင္းဟူေသာ သဂၤါယနာတင္ၾကပါသည္။ ပထမသဂၤါယတင္ပြဲမွာ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္သည္ အရွင္မဟာကႆပျဖစ္၍ အရွင္ဥပါလိမေထရ္က ၀ိနည္းအရာတာ၀န္ယူ၍၊ အရွင္အာနႏၵာက သုတၱန္အရာတာ၀န္ယူပါသည္၊ အဖြဲ႔၀င္သံဃာေတာ္ (၅၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ ၀ါေခါင္လဆုပ္ (၅)က စတင္က်င္းပကာ (၇)လၾကာပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာေတာ္သည္ အဇာတသတ္မင္း ျဖစ္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီး ပထမသဂၤါယနာတင္ခ်ိန္က စတင္၍ (အဂၤလိပ္လုိ-B.E) သုန္းကာ ဗုဒၶသာသနာ ႏွစ္ကုိ စတင္ေရတြက္ပါသည္။ “သဂၤါယနာ”ဟူသည္ စုေပါင္းရြတ္ဆုိျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။
ဘုရားရွင္ေဟာၾကားခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္တုိ႔ကုိ အရွင္မဟာကႆပစေသာ မေထရ္အဆက္ဆက္တုိ႔ ဆက္ကာဆက္ကာ ေဆာင္ယူထိန္းသိမ္းခဲ႔တဲ႔ အစဥ္အလာကုိ အစြဲျပဳ၍ “ေထရိက”၊ ေနာက္ မေထရ္အစဥ္အဆက္တုိ႔ ထိန္းသိမ္းခဲ႔ေသာ ဗုဒၶအယူ၀ါဒအေနအားျဖင္႔ “ေထရ၀ါဒသာသနာ”အျဖစ္ အမည္တြင္ခဲ႔ပါသည္။
ဒုတိယသဂၤါယနာ-
(BC -443/B.E-100) သာသႏွစ္ (၁၀၀)အေရာက္မွာ ေ၀သာလီၿမိဳ႕၊ ၀ါဠဳကာ႐ုံေက်ာင္းမွာ ဒုတိယသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္သည္ အရွင္ယသျဖစ္ပါသည္။ အရွင္သဗၺမိမေထရ္ႏွင္႔ အရွင္ေရ၀တမေထရ္တုိ႔က အဓိကတာ၀န္ယူကာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ရြတ္ဆုိၾကပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္ သံဃာေတာ္ (၇၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ (၈)လ ၾကာပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ေပးေသာဒကာသည္ ကာလာေသာကမင္းျဖစ္ပါသည္။
တတိယသဂၤါယနာ-
(BC-249/B.E-300) သာသနာႏွစ္ (၃၀၀)အေရာက္မွာ ပါဋလိပုတ္ၿမိဳ႕ေတာ္၊ အေသာကာ႐ုံေက်ာင္း၌ တတိယသဂၤါယနာ တင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ျဖစ္၍ အရွင္မဟာကႆပမေထရ္ႏွင္႔ ကာက႑၏သားျဖစ္ေသာ အရွင္ယသမေထရ္တုိ႔က အဓိက တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္သံဃာေတာ္အေရအတြက္မွာ (၁၀၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ ဤသံဂၤါယနာတင္ပြဲ၌ ၀ိနည္းေရးရာမ်ားကုိ အဓိကထားကာ ေဆြးေႏြးျခင္း ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ႔မင္းမွာ အေသာကမင္းႀကီးျဖစ္ပါသည္။ ဤတတိယသဂၤါယနာသည္ (၉)လ ၾကာပါသည္။
တတိယသဂၤါယနာတင္ၿပီးခ်ိန္ကစၿပီး (၉)တုိင္း (၉)ဌာနတုိ႔သုိ႔ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ႏွင္႔ အေသာကမင္းႀကီးတုိ႔ တာ၀န္ယူကာ သာသနာျပဳ ေစလႊတ္ေတာ္မူပါသည္။
(၉)တုိင္း (၉)ဌာနႏွင္႔ သာသနာျပဳမေထရ္မ်ား-
၁။ ကသၼီရႏွင္႔ဂႏၶာရအရပ္=အရွင္မဇၥ်ႏၱိကမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၂။ မဟႎသကအရပ္=အရွင္မဟာေဒ၀မေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၃။ ၀န၀ါသိအရပ္= အရွင္ရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၄။ အပရႏၱအရပ္=အရွင္ေယာနကဓမၼရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၅။ မဟာရ႒အရပ္= အရွင္မဟာဓမၼရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၆။ ေယာနကအရပ္=အရွင္မဟာရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၇။ ဟိမ၀ႏၱာအရပ္= အရွင္မဇၥ်ိမမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၈။ သု၀ဏၰဘူမိအရပ္= အရွင္ေသာဏမေထရ္ႏွင္႔ အရွင္ဥတၱရမေထရ္တုိ႔ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၉။ တမၺပဏၰိ (သီဟုိဠ္)အရပ္=အရွင္မဟိႏၵမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
စတုတၳသဂၤါယနာ-
(B.C 94/ B.E 450) သာသနာေတာ္သကၠရဇ္ (၄၅၀)-အေရာက္တြင္ သီဟုိဠ္၊ မလယဇနပုဒ္၊ အာေလာကလႈိဏ္တြင္ စတုတၳသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ မဟာဓမၼရကၡိတမေထရ္ျဖစ္၍ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္သည္ (၅၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ -၁-ႏွစ္အခ်ိန္ယူကာ သဂၤါယနာတင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ့ေပးေသာဒကာသည္ ၀ဋၬဂါမဏိမင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤစတုတၳသဂၤါယနာတြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေပရြက္တြင္ အကၡရာေရးျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာတင္ခဲ႔ၾကပါသည္။
နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ
အစ- အေနာ္ရထာမင္း က
ပထမျမန္မာနိုင္ငံေတာ္
ကို ထူေထာင္ခဲ့သူ အေနာ္ရထာမင္း (A.D ၁၀၄၄ - ၁၀၇၈) လက္ထက္ တြင္ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာသည္
ျမန္မာနိုင္ငံသို့ စတင္ ျပန္႔ႏွံ႔လာခဲ့သည္။
အေနာ္ရထာမင္း
နန္းတက္စ တြင္ ပုဂံျပည္၌ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသံုးပါးကို လည္းေကာင္း၊ ေလာကနာထကို
လည္းေကာင္း၊ ျဗဟၼာ၊ ဗိႆနိုး၊ ပေရေမသြာတို့ကိုလည္းေကာင္း၊ နတ္နဂါးနွင့္
အရည္းျကီးတို့ကိုလည္းေကာင္း အားလံုးစံုကို ေရာေနွာ ေယာင္မွား၍ လည္းေကာင္း
ကိုးကြယ္ေနျကေလသည္။ထိုအခါ ယဉ္ေက်းမႈသည္ မသန္႔မရွင္း ျဖစ္ေနေလသည္။ အေနာ္ရထာမင္းသည္
ထိုအယူဝါဒမ်ားကို မနွစ္သက္သျဖင့္ မွန္ေသာတရား ကိုသာ ေတာင့္တ ေနခိုက္ သထံုျပည္မွ ဓမၼဒႆီ မည္ေသာ
ရဟန္းေတာ္ ရွင္အရဟံသည္ ပုဂံသို့ ေရာက္လာ၍ ေဟာေျပာသျဖင့္ မင္းနွင့္ တကြ တျပည္လံုး ဗုဒၶအယူဝါဒ တည္ၾကသည္။
ရဟန္းေတာ္ ရွင္အရဟံသည္ ပုဂံသို့ ေရာက္လာ၍ ေဟာေျပာသျဖင့္ မင္းနွင့္ တကြ တျပည္လံုး ဗုဒၶအယူဝါဒ တည္ၾကသည္။
ျမန္မာနိုင္ငံ နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ
အစ- အေနာ္ရထာမင္း က ျဖစ္ေၾကာင္း သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ အတည္ျပဳ
မွတ္သားနိုင္ပါသည္။ ဗုဒၶ ဘာသာ သာသနာ ကို နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ၊ သာသနာအျဖစ္
အေနာ္ရထာမင္း က စတင္သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ နိုင္ငံေတာ္ ဗုဒၶဘာသာ (ႏိုင္ငံေတာ္ ဘာသာ)
သည္ ပထမျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ကို ထူေထာင္ခဲ့သူ ျမန္မာဘုရင္ အေနာ္ရထာမင္း
နန္းတက္ခဲ့သည့္ A.D
၁၀၄၄ က စျပီး
ေရတြက္ေသာေၾကာင့္ လြန္ခဲ့ေသာနွစ္ေပါင္း ၉၇၀ က ပထမ စတင္ သတ္မွတ္
ခဲ့ေျကာင္း သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ အတည္ျပဳ မွတ္သားနိုင္ပါသည္။ တစ္ႏို္င္ငံလံုး
အတိုင္းအတာႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာ လုပ္ခဲ့ျခင္းသည္ အေနာ္ရထာ ဘုရင္မင္းျမတ္မွ
စခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဗုဒၶ အယူဝါဒ
တည္တံ့ျပန့္ပြား ထြန္းကားေရးအတြက္ အေနာ္ရထာမင္း သည္ အားထုတ္ေတာ္မူသည္။
အေနာ္ရထာမင္းသည္ ပုဂံျပည္ရွိ ရဟန္းမ်ားအား ဘုရားရွင္၏ ပိဋကတ္ေတာ္အစစ္ ကို
သင္ၾကားေစေလသည္။ သင္ျကားေစနိုင္စိမ့္ေသာငွာ ပိဋကတ္ေတာ္တို့ကို မြန္အကၡရာမွ
ျမန္မာအကၡရာသို့ ျပန္ေစျပီးလွ်င္ ပုဂံၿမိဳ ႔တြင္ ထိုပိဋကတ္တိုက္တာကို ေဆာက္၍
လႉဒါန္းေလသည္။ ထိုပိဋကတ္တိုက္သည္ ယခုတိုင္ ပုဂံၿမိဳ ႔ေဟာင္း၌ ရွိေလသည္။ ဤသို႔ျဖင့္
ျမန္မာနိုင္ငံဟု လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာနိုင္ငံ ယဉ္ေက်းမႈဟုလည္းေကာင္း ေခၚနိုင္ေသာ
ပုဂံျပည္နွင့္ ပုဂံယဥ္ေက်းမႈတို့သည္ အေနာ္ရထာမင္းနွင့္ ရွင္အရဟံတို့၏ ဉာဏ္ပညာ
လံု႔လတို့ေျကာင့္ ျပည္ေထာင္စုသမိုင္းတြင္ ပထမဆံုး အႀကိမ္ က်ယ္ျပန္႔၍ စည္းလံုးေသာ
ဘဝကို ရလာေလသည္။
အေနာ္ရထာဘုရင္လက္ထက္တြင္
ေတာလည္ေသာ မုဆိုးတစ္ေယာက္သည္ ေတာထဲ၌ ထူးဆန္းေသာ အဝတ္အစားနွင့္ ပံုသဏၭန္ရွိသည့္
လူတစ္ဦးကို ေတြ႔ျမင္သျဖင့္စူးစမ္းရာ ရဟန္းျဖစ္ေျကာင္း သိရသျဖင့္ ဘုရင္ကို
အေျကာင္းျကားသည္။ ထိုရဟန္းမွာ ရွင္အရဟံ ျဖစ္သည္။ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ရဟန္း၏
အဆံုးအမကို ခံယူျပီးလွ်င္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထို့ေနာက္
အေနာ္ရထာမင္းသည္ တစ္နိုင္ငံလံုးတြင္ ရွိသည့္ အရည္းျကီး တို့ကို နွိမ္နင္းခဲ့သည္။ ရွင္အရဟံ
ဟုဆိုလွ်င္ ျမန္မာနိုင္ငံ သာသနာေရးတြင္ အေရးပါသည့္ ပုဂၢိဳလ္ အျဖစ္သိၾကသည္။
ပုဂံတြင္အရည္းႀကီးတို႔
ႀကီးစိုးေနသည့္အတြက္ အတုအေယာင္ ဘာသာေရးကို စစ္မွန္သည့္ ေထရဝါဒ
ဗုဒၶသာသနာ ျဖင့္ပုဂံျပည္သူတို့ကို လမ္းမွန္ေရာက္ေစခဲ့သူလည္းျဖစ္သည္။
အရည္းျကီးတို့၏ မွားယြင္းယုတ္ညံ့သည့္ လုပ္နည္းကိုင္နည္းမ်ားကို အဆံုးသတ္ေစလိုေသာ
အေနာ္ရထာနွင့္ ေအာက္ျမန္မာနိုင္ငံ မြန္ေဒသတြင္ ကာလျကာရွည္ကတည္းက ပြင့္လင္းေနခဲ့ ဗုဒၶဘာသာကို
အထက္ ပုဂံသို့ ျပန့္ပြားေစရန္ သာသနာျပဳ လာသည့္ ရွင္အရဟံ
တို့ဆံုစည္းျပီးေနာက္ ျမန္မာ့ ကိုးကြယ္ယံုျကည္မႈ သမိုင္းတြင္ ျကီးမားသည့္ အေျပာင္းအလဲတစ္ရပ္ကိုျဖစ္ေစခဲ့သည္။
မည္သည့္ ကာလေန့ရက္က ေမြးဖြားခဲ့သည္ဟုမသိရေသာ္ လည္း မြန္လူမ်ိဳး ရွင္အရဟံ သည္ သာသနာျပုရန္
ရည္မွန္းခ်က္ျဖင့္ မိမိေမြးရပ္ေဒသမွ ေဝးကြာလွသည့္ ပုဂံသို႔
ၾကြေရာက္လာျပီးေနာက္ဆံုး ပုဂံျပည္၌ပင္ေနထိုင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားခဲ့သည္။
ပဥၥမသဂၤါယနာ-
A.D -၁၈၇၁/ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ -၂၄၁၅-ခု/ ျမန္မာသကၠရစ္ -၁၂၃၂-ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ မႏၱေလးေတာင္ေျခတြင္ ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ မႏၱေလး၊ ဒကၡိဏာရာမေက်ာင္းတုိက္ဆရာေတာ္ အရွင္ဇာဂရာဘိ၀ံသမေထရ္ျဖစ္၍၊ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္မွာ ၂၄၀၀-ျဖစ္ပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာမွာ မင္းတုန္းမင္းႀကီး ျဖစ္ပါသည္။
ဤ ပဥၥမသဂၤါယနာတြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္ျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာ တင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ ေက်ာက္ခ်ပ္ေရ-၇၂၉-ခ်ပ္ရွိပါသည္။ ေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္ရာ၌ ၾကာခ်ိန္မွာ (၇)ႏွစ္၊ (၆)လႏွင္႔ (၁၄) ရက္ၾကာပါသည္။
ဆ႒သဂၤါယနာ-
A.D ၁၉၅၄-၅၆/ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၄၉၈-ခု၊ ျမန္မာသကၠရဇ္ ၁၃၁၆-ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကမၻာေအး၊ မဟာပါသာဏလႈိဏ္ဂူ၌ ဆ႒သဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ ေညာင္ရမ္းဆရာေတာ္ အရွင္ေရ၀တမေထရ္ျဖစ္၍၊ အဓိကတာ၀န္ယူ ရြတ္ဖတ္သရဇၥ်ာယ္ေသာမေထရ္မ်ားမွာ မဟာစည္ဆရာေတာ္ႏွင္႔ မင္းကြန္းဆရာေတာ္တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။
အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္မွာ ေထရ၀ါဒ (၅)ႏုိင္ငံ (သီရိလကၤလာ၊ ျမန္မာ၊ ထုိင္း၊ ေလာ၊ ကေမၻာဒီယား)တုိ႔မွ (၂၅၀၀) ေသာ မေထရ္တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ အျခားေသာ ႏုိင္ငံ (၂၄)ႏုိင္ငံတုိ႔မွလည္း အကူအညီမ်ား ေပးၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာ မွာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု ႏွင္႔ ျမန္မာျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ဤဆ႒သဂၤါယနာတင္ပြဲမွာ ပါဠိေတာ္တင္မက အ႒ကထာ၊ ဋီကာမ်ားကုိပါ ျပန္လည္ စစ္ေဆးဆုံးျဖတ္ျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာတင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
A.D -၁၈၇၁/ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ -၂၄၁၅-ခု/ ျမန္မာသကၠရစ္ -၁၂၃၂-ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ မႏၱေလးေတာင္ေျခတြင္ ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ မႏၱေလး၊ ဒကၡိဏာရာမေက်ာင္းတုိက္ဆရာေတာ္ အရွင္ဇာဂရာဘိ၀ံသမေထရ္ျဖစ္၍၊ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္မွာ ၂၄၀၀-ျဖစ္ပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာမွာ မင္းတုန္းမင္းႀကီး ျဖစ္ပါသည္။
ဤ ပဥၥမသဂၤါယနာတြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္ျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာ တင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ ေက်ာက္ခ်ပ္ေရ-၇၂၉-ခ်ပ္ရွိပါသည္။ ေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္ရာ၌ ၾကာခ်ိန္မွာ (၇)ႏွစ္၊ (၆)လႏွင္႔ (၁၄) ရက္ၾကာပါသည္။
ဆ႒သဂၤါယနာ-
A.D ၁၉၅၄-၅၆/ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၄၉၈-ခု၊ ျမန္မာသကၠရဇ္ ၁၃၁၆-ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကမၻာေအး၊ မဟာပါသာဏလႈိဏ္ဂူ၌ ဆ႒သဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ ေညာင္ရမ္းဆရာေတာ္ အရွင္ေရ၀တမေထရ္ျဖစ္၍၊ အဓိကတာ၀န္ယူ ရြတ္ဖတ္သရဇၥ်ာယ္ေသာမေထရ္မ်ားမွာ မဟာစည္ဆရာေတာ္ႏွင္႔ မင္းကြန္းဆရာေတာ္တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။
အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္မွာ ေထရ၀ါဒ (၅)ႏုိင္ငံ (သီရိလကၤလာ၊ ျမန္မာ၊ ထုိင္း၊ ေလာ၊ ကေမၻာဒီယား)တုိ႔မွ (၂၅၀၀) ေသာ မေထရ္တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ အျခားေသာ ႏုိင္ငံ (၂၄)ႏုိင္ငံတုိ႔မွလည္း အကူအညီမ်ား ေပးၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာ မွာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု ႏွင္႔ ျမန္မာျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ဤဆ႒သဂၤါယနာတင္ပြဲမွာ ပါဠိေတာ္တင္မက အ႒ကထာ၊ ဋီကာမ်ားကုိပါ ျပန္လည္ စစ္ေဆးဆုံးျဖတ္ျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာတင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံံ
နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ အစ- ဦးနု က
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံံ
ဖြဲ့စည္းအုပ္ခ်ုပ္ပံုအျခခံဥပေဒတြင္ ဗုဒၶဘာသာ သည္ နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ ျဖစ္သည္ ဟု အသိအမွတ္ျပဳ
ျပ႒ာန္း ပါရွိသည္။ ၁၉၄၇ ခုနွစ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ ဂ်ဴဗလီေဟာ (Jubilee Hall) တြင္ ဖဆပလ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ပဏာမ ညီလာခံကို က်င္းပခဲ့ျပီး ဖ.ဆ.ပ.လ
အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ အမ်ိုးသားေခါင္းေဆာင္ျကီး ဗိုလ္ခ်ုပ္ေအာင္ဆန္း နွင့္ ဖ.ဆ.ပ.လ
အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးနု ဦးေဆာင္၍ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ မူၾကမ္းကို
ေရးဆြဲခဲ့သည္။
ျဗိတိသွ်တို့ထံမွ
လြတ္လပ္ေရးရယူရန္ ေရးဆြဲခဲ့သည့္ ၁၉၄၇ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြက္
ပထမဆံုး ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖစ္ျပီး အိႏၵိယနွင့္ ျဗိတိသွ် တို႔မွ
ဖြဲ႔စည္းပံုမ်ားကို အေျခခံကာ ေရးဆြဲခဲ့ျခင္းျဖစ္ကာ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို
အေျခခံသည္။
၁၉၄၇ ခုနွစ္ ေမလ
တြင္ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ျကီး ျပန္ျကားေရး ဝန္ျကီးဌာန ဝန္ျကီး
ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ို သည္ ဗုဒၶဘာသာ ကို နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ အျဖစ္ ျမန္မာနိုင္ငံ
၁၉၄၇ ခုနွစ္ဖြဲ့စည္းအုပ္ခ်ုပ္ပံုအျခခံဥပေဒတြင္အသိအမွတ္ျပု ျပ႒ာန္းေရး ပထမဆံုး
အဆိုတင္သြင္းခဲ့သည္။ ရဟန္းသံဃာမ်ား၊ ျမန္မာျပည္သူမ်ားကလည္း တက္ျကြစြာ
ေထာက္ခံအားေပးခဲ့ၾကသည္။
ရဲတပ္ဗိုလ္ခ်ုပ္
ဆာေမာင္ႀကီး၊ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဝန္ျကီး သံမဏိ ဗိုလ္ခင္ေမာင္၊ သီေပါမင္း
တရားျကီး နွင့္ မိဖုရားေခါင္ျကီး စုဖုရားလတ္ တို႔၏ ေျမးေတာ္ ဗုဒၶဘာသာနိုင္ငံေတာ္ဘာသာ
ျဖစ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႔ ဥကၠ႒ ေတာ္ဘုရားေလး(ဦး) ေအာင္ေဇ၊ ဗုဒၶဘာသာနိုင္ငံေတာ္ဘာသာ
ျဖစ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႔ နာယက ၿမိဳ ႔ေတာ္ဝန္ ဝတ္လံုေတာ္ရ ဦးဘစိုး ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္အမတ္
ေဒၚခင္လွ(စမ္းေခ်ာင္း) စေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာ ကို နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ
အျဖစ္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ အသိအမွတ္ျပဳ
ျပဌာန္းေရးႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။
၁၉၆၀ ခုနွစ္
နိုင္ငံေတာ္အစိုးရက ဖြဲ့စည္းတာဝန္အပ္နွင္းခဲ့ေသာ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာကို
နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ၊ သာသနာအျဖစ္ သတ္မွတ္ေရးဆိုင္ရာ အႀကံေပးအဖြဲ့၏ အတြင္းေရးမႉး (၁)
အျဖစ္ ျပည္သူ့လွြတ္ေတာ္ ေဆာ္ဩေရးမႉးခ်ုပ္ နွင့္ သာသနာေရး ဝန္ႀကီးဌာန
ပါလီမန္အတြင္းဝန္ သီရိပ်ံခ်ီ ဦးသန္းစိန္ သည္အစီရင္ခံစာ အျပည့္အစံု
တင္ျပနိုင္သည္အထိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ႏြားသတ္ျခင္းကိုလည္း တရားဝင္ပိတ္ပင္ခဲ့သျဖင့္
အမဲသားကို တိုးတိုးသား အျဖစ္ ေခၚေဝၚရသည္ အထိျဖစ္ခဲ့သည္။
၁၉၆၁ ခုနွစ္
ဩဂုတ္လ (၁၇)ရက္တြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးနုသည္ ဗုဒၶဘာသာ ကို နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ
အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ ျပ႒ာန္းေရး အက္ဥပေဒမူၾကမ္း အဆိုတင္သြင္းခဲ့သည္။ အက္ဥပေဒနွင့္
ဥပေဒ (Act and Law) ဥပေဒတရပ္ကို
ပါလီမန္မွအတည္ျပုျပဌာန္းျခင္းျဖစ္ပါက အဆိုပါျပဌာန္းသည့္ဥပေဒကို အက္ဥပေဒ ဟုေခၚျပီး၊
ပါလီမန္စံနစ္ကို မက်င့္သံုးေသာ္လည္း၊ ပါလီမန္ကဲ့သို့အလားတူျဖစ္သည့္
နိုင္ငံ၏အျမင့္ဆံုး ဥပေဒျပုအဖြဲ့က ျပဌာန္းသည့္ဥပေဒကို ဥပေဒ
ဟုပင္ေခၚျခင္းျဖစ္ေပသည္၊ အက္ဥပေဒ နွင ့္ဥပေဒတို့ကို ဥပေဒ ျပဳပိုင္ခြင့္ရွိသည့္
အျမင့္ဆံုးအဖြဲ့အစည္းမွ ျပဌာန္းျခင္းျဖစ္သည္။
အဆိုပါဥပေဒမ်ားသည္
ျပ႒ာန္းဥပေဒမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ၄င္းတို့ကို စတက္က်ဳ ႔(Statute)
ဥပေဒ၊ ကိုဓ ဥပေဒ
(Code) လည္းေခၚဆိုေပသည္။ ၁၉၄၇ခုနွစ္
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ ပံုအေျခခံဥပေဒ၏ ပုဒ္မ ၆၅ တြင္ “ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံ၏ ဥပေဒျပုမႈအာဏာသည္ ပါလီမန္တြင္တည္ရွိရမည္။ ပါလီမန္တြင္
နိုင္ငံေတာ္ သမၼတ ၊ ျပည္သူ့လွြတ္ေတာ္ Chamber
of Deputies နွင့္
လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္ Chamber of Nationalities တို႔ပါဝင္ရမည္” ဟုေဖာ္ျပထား ခ်က္အရ အျမင့္ဆံုးဥပေဒျပဳ အာဏာမွာ
ပါလီမန္တြင္ရွိေၾကာင္းျမင္ေတြ႔ရသည္။
ထို့အတူ
၁၉၇၄ခုနွစ္ ျပည္ ေထာင္စုဆိုရွယ္လစ္ သမၼတျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ
ပုဒ္မ ၄၄ တြင္ “နိုင္ငံေတာ္၏ ဥပေဒျပဳမႈ အာဏာသည္
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၌သာတည္သည္” ဟုျပ႒ာန္းထားသည္ကိုေတြ႔ရွိရမည္ျဖစ္ေပသည္။
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံ
နိုင္ငံေတာ္ဝန္ျကီးခ်ဳပ္ ဦးနု နွင့္ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတျကီး မန္းဝင္းေမာင္
ေခါင္းေဆာင္ေသာ မ်ိဳးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ား ၏ ျကိုးပမ္းမႈေၾကာင့္ ၁၉၆၁ ခုနွစ္
ဩဂုတ္လ (၂၆)ရက္ တြင္ ဗုဒၶဘာသာ
မွာ နိုင္ငံေတာ္ဘာသာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ပါလီမန္ က အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းလိုက္ၾကသည္။ ၁၉၆၁ ခုနွစ္ ဩဂုတ္လ (၂၉) ရက္ တြင္
နိုင္ငံေတာ္အစိုးရ နွင့္ ပါလီမန္ သည္ ဗုဒၶဘာသာ ကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာ အျဖစ္
ေျကျငာခဲ့သည္။
ဦးနုသည္
ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ၁၉၄၇ ခုနွစ္ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒအရ နိုင္ငံ၏
ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ရာထူးကို ၁၉၄၈ ခုနွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္မွ ၁၉၅၆ ခုနွစ္ ဇြန္ ၁၂ ရက္ထိ၊
တစ္ဖန္ ၁၉၅၇ ခုနွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၈ မွ ၁၉၅၈ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁၈ ထိနွင့္ ေနာက္ဆံုး
၁၉၆ဝ ျပည့္နွစ္ ဧျပီ ၄ ရက္မွ ၁၉၆၂ ခုနွစ္ မတ္ ၂ ရက္ထိ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။
သမၼတႀကီး မန္းဝင္းေမာင္ သည္ ၁၉၅၇-ခုနွစ္၊ မတ္လ ၁၃-ရက္ မွ ၁၉၆၂-ခုနွစ္၊ မတ္လ
၂-ရက္ထိ သမၼတ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
ျပည္ေထာင္စု
သမၼတျမန္မာနိုင္ငံေတာ္တြင္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ၊ ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာကို
နိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္၊ နိဳင္ငံေတာ္သာသနာ အျဖစ္ ျပ႒ာန္းခဲ့သည္မွာ ယခုႏွစ္အထိ ၅၃ ႏွစ္ရွိခဲ့ပါၿပီ။
၅၃ ႏွစ္အတြင္း နိုင္ငံေတာ္ဘာသာေန႔ (နိုင္ငံေတာ္ဗုဒၶသာသနာေန႔) အျဖစ္က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့သည္မွာ ၅၁ႏွစ္္ ေျမာက္ နိုင္ငံေတာ္ဘာသာေန႔
ႏွင့္ ၅၂ႏွစ္ ေျမာက္ နိုင္ငံေတာ္ဘာသာေန႔ နိုင္ငံေတာ္ဗုဒၶသာသနာေန႔အျဖစ္
တိပိဋကဓရ ဓမၼဘ႑ာဂါရိက ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား အႀကီးအမွဴးထားလွ်က္ ေထရ၀ါဒဓမၼ ကြန္ရက္
ကိုဖြဲ႕စည္းၿပီး အခမ္းအနားကို က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္းသိရွိခဲ့ရပါသည္။ ႏိုင္ ငံ ေတာ္
ဘာသာ ေန႔ အျဖစ္ သတ္မွတ္ ျပီး က်င္း ပ ခဲ႔ တာ ၂၀၁၄ ခုနွစ္ ၊ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္၊ တြင္ ၅၃ ႏွစ္ ျကိမ္ ေျမာက္
တိုင္ ခဲ႔ ျပီ ကို ဆို လို ျခင္း ျဖစ္ ပါ သည္။
နိုင္ငံေတာ္ဘာသာျပ႒ာန္းနိုင္ေရးအတြက္ အႀကံေပးအဖြဲ႕ ဦးေဆာင္ ဆရာေတာ္ႀကီး ဘဒၵႏၱ သုႏၵရ (ပခုကၠဴၿမိဳ႕၊ မဟာ၀ိသုတာရာမေက်ာင္းတိုက္) ဦးေဆာင္သည့္အဖြဲ႕ႀကီး က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအက်ိဳးအတြက္ စတင္လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည့္ ၁၉၆၁-ခုႏွစ္ ၊ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္၊
၁၃၂၃-ခုႏွစ္၊ ၀ါေခါင္လျပည့္ေန႔ ေမတၱာအခါေတာ္ေန႔ ျဖစ္သည္အတြက္ ေနာင္နွစ္တိုင္း နွစ္တိုင္း ၀ါေခါင္လျပည့္ ေမတၱာအခါေတာ္ေန႔တြင့္ နိုင္ငံေတာ္ဘာသာေန႔ နိုင္ငံေတာ္ဗုဒၶသာသနာ ဟု ျပ႒ာန္းေပးရန္ သတ္မွတ္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
နိုင္ငံေတာ္ဘာသာျပ႒ာန္းနိုင္ေရးအတြက္ အႀကံေပးအဖြဲ႕ ဦးေဆာင္ ဆရာေတာ္ႀကီး ဘဒၵႏၱ သုႏၵရ (ပခုကၠဴၿမိဳ႕၊ မဟာ၀ိသုတာရာမေက်ာင္းတိုက္) ဦးေဆာင္သည့္အဖြဲ႕ႀကီး က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအက်ိဳးအတြက္ စတင္လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည့္ ၁၉၆၁-ခုႏွစ္ ၊ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္၊
၁၃၂၃-ခုႏွစ္၊ ၀ါေခါင္လျပည့္ေန႔ ေမတၱာအခါေတာ္ေန႔ ျဖစ္သည္အတြက္ ေနာင္နွစ္တိုင္း နွစ္တိုင္း ၀ါေခါင္လျပည့္ ေမတၱာအခါေတာ္ေန႔တြင့္ နိုင္ငံေတာ္ဘာသာေန႔ နိုင္ငံေတာ္ဗုဒၶသာသနာ ဟု ျပ႒ာန္းေပးရန္ သတ္မွတ္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ကုိးကား--
၀ိနည္းစူဠ၀ါပါဠိေတာ္
ပါရာဇိက႑အ႒ကထာ
မဟာ၀ံသ
စူဠ၀ံသ
၀ိနည္းစူဠ၀ါပါဠိေတာ္
ပါရာဇိက႑အ႒ကထာ
မဟာ၀ံသ
စူဠ၀ံသ
http://myatsasanar.blogspot.com/2011_03_01_archive.html
http://www.kyankhindhammaschool.com/2014/08/blog-post_99.html
TAGS:
Myoma Myint Kywe, Myoma Myint Kywe articles 2014, Karate Myint, Buddhism, Buddha BC 623, Buddha articles 2014, Buddhism booksie, Booksie Myoma Myint Kywe,
Myoma Myint Kywe, Myoma Myint Kywe articles 2014, Karate Myint, Buddhism, Buddha BC 623, Buddha articles 2014, Buddhism booksie, Booksie Myoma Myint Kywe,
ၿမိဳ
႔မ-ျမင့္ၾကြယ္
Metta 2014, About Metta 2014, Metta
articles 2014, Metta Is Essential (Metta ist wichtig), มิวม่า มิตร
จอย เมตตา Burmese Buddhism 2014, Burmese Buddhism articles, Theravada
Buddhism articles, Theravada Buddhism 2014, Theravada monks 2014, Metta
in Theravada Buddhism, Buddha and Metta, Metta meditation 2014 article,
What is metta in Buddhism, what is Buddhism 2014, Myint Kywe, Myint
Buddhism, Myoma Myint Kywe 2014, Articles of Myoma Myint Kywe, Buddha
was born in BC 623, Buddhist philosophy 2014, Buddhism logic, 